Znak wywoławczy

Znak wywoławczy (Call sign, w skrócie call) – ciąg znaków (liter i cyfr), który posiada każda stacja nadawcza. Znaki wywoławcze są stosowane zarówno w służbie radiowej morskiej, lotniczej, jak i w amatorskiej, czyli krótkofalarstwie, przy czym w służbie morskiej używa się w języku polskim określenia sygnał wywoławczy, a nie znak wywoławczy. Przydziałem znaków wywoławczych w amatorskiej służbie radiokomunikacyjnej w Polsce zajmuje się Urząd Komunikacji Elektronicznej – UKE.

Znak wywoławczy składa się z: prefiksu, cyfry od 0 do 9 (do roku 2015 określane były numery okręgu) i indywidualnego sufiksu.

Dla przykładu znak SP0RP: SP to prefiks, 0 to cyfra, RP to indywidualny sufiks.

Każdy kraj ma przydzielony zakres prefiksów alfabetyczny lub numeryczny, charakterystyczny tylko dla niego, od których ich znak musi się zaczynać. Dane dotyczące posiadacza danego znaku wywoławczego można znaleźć w tzw. callbookach (book – książka, callbook – książka znaków wywoławczych).

Ogólnoświatowy Callbook: QRZ.COM

Polski „wizytownik”: QRZ.PL

Rozdziałem prefiksów zajmuje się Międzynarodowy Związek Telekomunikacyjny – ITU. Obecnie we wszystkich służbach radiowych używane są takie same zakresy prefiksów – jednak w różnych służbach istnieje różny ich podział, np. ze względu na typ jednostki lub rodzaj posiadanego pozwolenia radiowego (podział ze względu na klasę posiadanego pozwolenia stosuje się na przykład w USA w służbie amatorskiej).

Przykłady prefiksów na świecie:

  • Australia – AX, VH–VN, oraz VZ
  • Brazylia – PP–PY oraz ZV–ZZ
  • Czad – TT
  • Honduras – HQ–HR
  • Indie – AT–AW, VT–VW, oraz 8T–8Y
  • Japonia – JA–JS, 7J–7N, oraz 8J–8N
  • Rosja – R oraz UA–UI
  • Wielka Brytania – G, M, VS, ZB–ZJ, ZN–ZO, ZQ oraz 2
  • USA – W, K, N, oraz AA–AL

W Polsce używane są następujące prefiksy: HF, SN, SO, SP, SQ, SR, 3Z, przy czym prefiks SR ma zastosowanie jedynie dla stacji bezobsługowych (pozwolenie radiowe kat. 5: przemienniki, radiolatarnie itp.). Po prefiksie następuje część numeryczna – cyfra od 0 do 9 – oraz maksymalnie 4 znakowy sufiks (przy czym ostatni znak musi być alfabetyczny). Znaki dłuższe (do 7 znaków w sufiksie) są wydawane tylko w ramach pozwoleń dodatkowych (np. dla stacji okolicznościowych).

Według CEPT T/R 61-01 podczas nadawania w odwiedzanym kraju posiadacz pozwolenia radiowego musi używać swojego krajowego znaku wywoławczego poprzedzonego prefiksem znaku wywoławczego odwiedzanego kraju. Prefiks znaku wywoławczego i krajowy znak wywoławczy musi być oddzielony znakiem „/” (telegrafia) lub słowem “stroke” (telefonia) – po prostu „łamane przez”.

Dla przykładu: OM/SPØRP

Lista odpowiednich prefiksów podana jest w CEPT T/R 61-01

Opcjonalnym elementem znaku jest tzw. łamanie, które może oznaczać następujące sytuacje:

  • /p – stacja pracuje ze sprzętu przenośnego lub innego miejsca we własnym województwie (np. SPØRP/p)
  • /m – praca z pojazdu ruchomego (statek na wodach terytorialnych, samochód, rower, pociąg) (np. SPØRP/m)
  • /cyfra – praca chwilowo z innego okręgu (np. SPØRP/9)
  • /mm – praca ze statku na wodach międzynarodowych (np. SPØRP/mm)
  • /am – praca z powietrza (bez dodatkowego pozwolenia radiowego w przypadku paralotni, jednak może być potrzebna dodatkowa zgoda na pracę z samolotu) (np. SPØRP/am)
  • /d – praca z miejsc katastrof i klęsk żywiołowych (disaster, katastrofa, np. SPØRP/d)
  • /QRP – praca z transceivera o małej mocy (poniżej 5W)